Tìm giải pháp phát triển lành mạnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Điểm mặt các tác nhân tiêu cực

Ngày 30/11, Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp đã tổ chức hội thảo “Phát hành trái phiếu doanh nghiệp: Niềm tin và giải pháp” tại TP. Hồ Chí Minh, với mục đích phân tích tổng quan thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam (TPDN) và hiến kế giải pháp giải tích cực cho thị trường.

Các diễn giả chia sẻ thông tin thị trường trái phiếu Việt Nam. Ảnh Đỗ Doãn

Nhà báo Hà Khắc Minh - Tổng Biên tập Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp cho biết, việc một số doanh nghiệp (DN) phát hành trái phiếu trái luật, sử dụng vốn sai mục đích bị cơ quan chức năng mạnh tay xử lý, khiến niềm tin nhà đầu tư (NĐT) giảm sút. Điều này khiến khối lượng TPDN phát hành mới sụt giảm, khối lượng mua lại trước hạn tăng mạnh. Ngoài ra, những khó khăn chung của ngành bất động sản và các tin đồn tiêu cực trên thị trường tài chính liên quan đến một số tập đoàn, DN lớn cũng khiến kênh huy động vốn trái phiếu trở nên hạn chế, thiếu sức sống.

Ở góc độ pháp lý, theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh - Luật sư Phạm Ngọc Hưng, do các NĐT chưa hiểu rõ về trái phiếu và đơn vị phát hành nên sẽ dễ ngậm ‘‘trái đắng’’. Một số đơn vị phát hành che giấu thông tin và mục đích thật sự của việc phát hành trái phiếu, trong khi thông tin về tài sản bảo đảm của DN phát hành cũng mập mờ khiến NĐT cũng cảm thấy mơ hồ theo.

‘‘Điều quan trọng là phải xét đến vai trò môi giới của ngân hàng và công ty chứng khoán. Họ môi giới với mục đích sinh lời thì phải chịu trách nhiệm khi cung cấp thông tin không đầy đủ cho khách hàng, nên cần phải có hành lang pháp lý chặt chẽ hơn…” – ông Hưng nêu kiến nghị.

Chuyên gia tài chính Mã Thanh Danh chia sẻ giải pháp giúp doanh nghiệp giảm áp lực trái phiếu đáo hạn. Ảnh Đỗ Doãn

Giải pháp giải tỏa áp lực trái phiếu đáo hạn

Áp lực trái phiếu đáo hạn một phần có nguyên nhân từ các công ty chứng khoán và ngân hàng. Các tổ chức này để bán được trái phiếu, họ hứa với NĐT sẽ mua lại trong 3 - 6 tháng sau khi phát hành. Đến khi trái chủ yêu cầu mua lại thì họ không mua hoặc không đủ năng lực mua. Nhưng nếu đẩy trách nhiệm này cho nhà phát hành thì không đúng quy định, bởi thời hạn phát hành thường ít nhất là 1 năm.

Tại hội thảo, ông Mã Thanh Danh - Chủ tịch Công ty cổ phân Tư vấn quốc tế, đề xuất 3 nhóm giải pháp để giúp DN giải tỏa áp lực trái phiếu đáo hạn. Theo đó, DN nên liệt kê xem tài sản còn lại những gì. Đối với DN đang kinh doanh tốt nhưng trái chủ yêu cầu mua lại thì có thể dùng nguồn tiền mặt để mua, giúp giải tỏa bớt áp lực. Nếu không đủ tiền, DN có thể đi vay thêm hoặc thế chấp một phần trái phiếu với lãi suất cao hơn để vay.

Bên cạnh đó, với tình hình kinh doanh ổn định, DN có thể thương lượng trực tiếp với trái chủ để họ chờ đến hạn. Trường hợp trái chủ nhất quyết yêu cầu mua lại, DN có thể thương lượng để trái chủ chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu. Cụ thể như việc Citi Bank đồng ý chuyển đổi trái phiếu Novaland thành cổ phiếu NVL với giá 85.000 đồng/cổ phiếu, trong khi thị giá NVL chỉ hơn 20.000 đồng/cổ phiếu.

Toàn cảnh buổi hội thảo tìm giải pháp phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Ảnh Đỗ Doãn

Với những DN có tài chính không đủ mạnh hoặc kinh doanh kém khả quan, yêu cầu mua lại trái phiếu thực sự là áp lực không nhỏ. Vì vậy, DN cần chuẩn bị một kế hoạch tái cấu trúc rõ ràng để thương lượng với trái chủ. Nếu không được, DN buộc phải bán các tài sản mình đang có để thanh toán với các trái chủ. Đó có thể là đất đai, thương hiệu, hệ thống phân phối…

‘‘Giải pháp thứ ba, đó là DN cần tính đến phương án tham gia thị trường mua bán nợ. Tuy nhiên, các công cụ mua bán nợ tại thị trường Việt Nam hiện vẫn chưa phổ biến. Đồng thời, nếu có một thị trường trái phiếu thứ cấp hoạt động bài bản, thì các trái chủ khi cần bán lại sẽ giao dịch trực tiếp trên thị trường này, giảm bớt áp lực cho DN…’’ – ông Danh nói.